De Tourwinnaar die niemand kent, Mart Smeets onthult vergeten held: 'Nederland moet hem leren kennen'

11:12, 23-05-2025 / Laatste Update: 11:12, 23-05-2025
De Tourwinnaar die niemand kent, Mart Smeets onthult vergeten held: 'Nederland moet hem leren kennen'
i

Mart Smeets over zijn jarenlange zoektocht naar Roger Walkowiak. ©Getty Images

11:12, 23-05-2025 / Laatste Update: 11:12, 23-05-2025

Hij won de zwaarste wielerkoers ter wereld, droeg het geel in Parijs en schreef geschiedenis. En toch bleef hij anoniem. Geen heldenstatus, geen overwinningsparades. Roger Walkowiak werd de Tourwinnaar die niemand zich wilde herinneren. Tot sportjournalist Mart Smeets zich in zijn verhaal vastbeet.

"Ik maakte voor mezelf Tour de France-schriften met uitslagen en zijn naam viel me op", blikt Smeets terug op zijn jeugd in 1959. Hij was meteen gefascineerd: een Tourwinnaar die niemand kende. Zijn vader vertelde dat Walkowiak een Fransman was met een Poolse vader. "Ook dat intrigeerde me", herinnert hij zich. Het zaadje voor een intensieve speurtocht werd geplant.

In het spoor van een bijzondere winnaar

Toen Smeets in 1973 als verslaggever zijn entree maakte in de Tour de France-karavaan, kwam hij in aanraking met de verhalen rond Walkowiak. Een belangrijke bron daarbij was de Franse journalist Jean-Paul Ollivier, een wandelende wieler-encyclopedie. Via hem kreeg Smeets langzaam meer zicht op het mysterie. "Er kwam telkens een nieuwe, vaak ook nét iets andere vertelling over een sportheld die geen held geworden was."

Lange tijd bleef het bij losse flarden, tot Smeets tijdens een bezoek aan Lyon stuitte op het boek Roger Walkowiak, le Maillot Jaune assassiné. "Toen wist ik zeker dat ik ooit over deze man een boek wilde schrijven", aldus de 78-jarige sportjournalist. Dat het pas in 2024 zover kwam, schrijft hij toe aan 'vele andere drukke werkzaamheden'. Maar de fascinatie bleef.

Wielerfenomeen gescheiden van de liefde van haar leven: 'Kan niet wachten'

22 mei 2025, 12:31

Dylan van Baarle mocht op woensdag 33 kaarsjes uitblazen. Helaas wel zonder zijn Franse vriendin Pauline Ferrand-Prévot, die eveneens actief is in de wielersport. Van Baarle doet namelijk momenteel mee met de Giro d'Italia. Ferrand-Prévot kan niet wachten tot haar vriend terug is.

Winnen zonder glans

Smeets dook in oude Nederlandse kranten uit 1956 en stuitte op opmerkelijke berichtgeving over de Tourwinnaar. "Ik vond prachtige verhalen, vol verbazing geschreven, over een zeer gemiddelde wielrenner", schrijft hij. Walkowiak sprak een soort Pools-Frans, won geen enkele etappe en reed verre van spectaculair. "Dat laatste was ongekend in de Franse sportwereld", voegt Smeets toe. In Frankrijk werd zijn naam zelfs een uitdrukking: gagner comme Walkowiak, wat betekent winnen zonder glans.

Een ontmoeting kwam er nooit. "Ik had hem graag eens willen spreken", stelt Smeets, maar volgens Ollivier was Walkowiak 'vreselijk moeilijk te interviewen'. De renner leefde teruggetrokken, werkte na zijn carrière weer in een fabriek en stierf in 2017 in redelijke eenzaamheid. Toch liet het Smeets niet los. "Ik vond dat de Nederlandse wielerliefhebber hem moest leren kennen", aldus de columnist. En dus reconstrueerde hij die zomer van '56, in een boek dat eindelijk geeft wat Walkowiak nooit kreeg: erkenning.