Een aantal Nederlandse topsportsters wil het taboe rond menstruatie doorbreken. De laatste jaren spreken de grote namen zich steeds vaker uit over het onderwerp, zoals Femke Bol, Demi Vollering en Jutta Leerdam. Nu leggen onder anderen Joy Beune en topatlete Maureen Koster uit wat voor effect hun cyclus op hun prestaties heeft.
In Linda Meiden doen zes topsportsters openhartig hun verhaal. Over het gevoel een heel ander lijf te hebben in de tijd van menstruatie tot mentale onzekerheid. Ze kunnen er zelf niks aan doen, want het overkomt elke vrouw. In de topsport kan de timing het verschil maken tussen het podium of een dramatische uitslag. Zoals Koster (33) het treffend omschrijft: "Het feit dat ik nog nooit een persoonlijk record heb gelopen tijdens mijn menstruatie, zegt genoeg."
'Fysiek en mentaal een wrak'
Collega-atlete Tasa Jiya (28), die de halve finales van de 200 meter op de Spelen in Parijs haalde, legt uit hoe haar cyclus van invloed is. “De week voor mijn menstruatie ben ik fysiek én mentaal een wrak. Ik kom minder fel uit de startblokken, loop op sprintjes een seconde of twee langzamer en voel me emotioneler. Tijdens de Spelen zou ik bijvoorbeeld net ongesteld worden. Met mijn sportarts besloot ik mijn cyclus op te schuiven door middel van een hormonale pil. Het ging tegen mijn gevoel in, maar ik was op dat moment heel blij dat die mogelijkheid er was."
Risico op onvruchtbaarheid
Voor Koster is een regelmatige cyclus het teken dat ze gezond is. "Door overtraining is mijn menstruatie vroeger een korte tijd uitgebleven. Ik dacht vooral: makkelijk voor het trainen. Maar er was toen een stuk minder kennis over. Botontkalking of zelfs onvruchtbaarheid kunnen het gevolg zijn van een uitblijvende menstruatie. Dat komt helaas voor in onze sport door te veel trainen en een te laag vetpercentage. Nog een reden waarom het taboe rondom menstruatie en topsport doorbroken zou moeten worden."
Veel bloedverlies
Hoe voelt het dan, ongesteld zijn tijdens een zware training of wedstrijd? Ex-toptennisster Lexie Stevens (26), die moest stoppen vanwege een aanhoudende voetblessure, omschrijft de pijn die zij voelde. "Alsof iemand mijn baarmoeder vastpakte en hem een paar keer rond-draaide. Dan moest ik stoppen, mijn ademhaling onder controle krijgen en wachten totdat de pijn afnam. Mijn menstruaties zijn, zelfs met een hormoonspiraaltje, altijd al heftig met veel bloedverlies. Onhandig bij tennis, want sommige wedstrijden kunnen uren duren. Terwijl je slechts één keer, en alleen na een set, naar de wc mag. Ik ben ontelbaar keren doorgelekt."
'Huilend van de pijn op het podium'
Soms kan de pijn zo heftig zijn, dat een topsportster zelfs twijfelt om deel te nemen aan grote wedstrijden. Dat vertelt de net gestopte topzwemster Kira Toussaint. De 31-jarige weet nog goed hoe ze in de EK-finale in 2021 op het punt stond zich terug te trekken. "Ik had zo veel menstruatiekrampen dat ik bijna niet kon bewegen."
"Ik zat al op de maximale hoeveelheid pijnstilling, maar de krampen werden niet minder", legt ze uit. Ik was torenhoge favoriet voor de finale, maar zei huilend tegen mijn coach dat ik niet wilde starten. Hij werd toen heel boos op me, vond dat ik me aanstelde en beval me te starten. Ik won de race, maar stond huilend van de pijn op het podium."
'Dat kan heel eng zijn'
Volgens haar is het voor meisjes en vrouwen ook extra moeilijk omdat ze vaak in een overwegend mannenbolwerk actief zijn. "Ik weet zeker dat mannen, als zij door middel van een simulator zouden ervaren wat menstruatiekrampen zijn, pas echt goed zouden begrijpen hoe dat voelt. Topsport is een masculiene wereld, het grootste deel van de staf binnen het zwemmen is bijvoorbeeld man. Als je dan als jong meisje moet zeggen: ‘Ik ben vandaag ongesteld’, kan dat heel eng zijn."
'Vanaf dat moment ging de knop om'
Shorttrackster en olympisch kampioene Selma Poutsma (26) ervoer zelf dat menstrueren niet per se verlammend hoeft te werken. "Gelukkig heb ik nooit het idee gehad dat mijn prestaties onder mijn menstruaties lijden. Sterker nog, ik reed een keer een dik persoonlijk record terwijl ik ongesteld was. Vanaf dat moment ging er een knop om: ik kan dan dus wél heel hard schaatsen."
)