)
)
)
)
)
)
Martijn van Zijtveld is 37 jaar en commentator voor ESPN, hij bewandelde een gestage route naar het commentatorschap die niet eens zo bedoeld was. Ook is hij helemaal wild van voetbalshirts en heeft hij een collectie waar je volmondig ‘U’ tegen zegt. Met de hoofdletter, ja.
Door: Rick Kraaijeveld
“Martijn, kan jij niet snel gaan zitten?!”, het waren de legendarische – en ietwat wanhopige – woorden van iemand bij Southfields, die ervoor zorgde dat Martijn van Zijtveld zijn 1e livewedstrijd mocht becommentariëren. Een vak wat hij, jaren daarvoor, helemaal niet per se voor ogen had. Van Zijtveld studeerde namelijk geschiedenis, wat naar eigen zeggen ‘later in het masterjaar wel volledig in het teken stond van sportgeschiedenis’.
Toch bevond hij zich op die bewuste dag op een sportredactie, als beeldbander. Een paniekerige medewerker loopt door het pand en ziet Van Zijtveld, die eerder al eens gecomplimenteerd was voor zijn fijne stem, en hij weet het: Van Zijtveld is de man. De commentator van dienst was niet komen opdagen, Van Zijtveld wordt voor de klus ingevlogen.
“Daar zat ik dan, zonder enige voorbereiding, geen idee wie tegen wie moest, met alleen een A4-tje met informatie”, blikt hij terug. Hij loopt langs de redactie, andere commentatoren kijken hem aan: “Gewoon doen, joh! Zo zijn we allemaal begonnen.” En dat deed hij: in de Portugese competitie: Porto tegen Guimaraes was zijn debuut. "Gelukkig was het een vrij overzichtelijke wedstrijd, dus kon ik het aardig redden."
Beeldband
Zijn studieloopbaan is geen geijkte route naar commentator worden. Dat pad bewandelde hij door zijn bijbaantje, bij United destijds. Nu hoor je hem vast bij ESPN en heeft hij al heel wat wedstrijden op verschillende niveaus van commentaar voorzien. Maar, dat gebeurde niet vanzelf. Na zijn studie geschiedenis, waarmee hij afstudeerde met een boek over het Oranjelegioen, werd hij beeldbandredacteur.
Hij monteerde samenvattingen bij de Jupiler League, maar kwam er gauw achter dat hij daar niet zo goed in was, ondanks dat hij het leuk vond. “Ik kon dat niet zo goed, en naast mij zat altijd iemand die koos wat er in de samenvatting moest en wat niet. Dat vond ik veel leuker”, vertelt Van Zijtveld.
Tijdens het gesprek praat Van Zijtveld enigszins laconiek over het verloop, broodnuchter, terwijl er toch wat gave toevalligheden bij zitten. Een soort bescheidenheid. Want een jaar nadat hij de eerste hint dropte bij zijn collega’s werd hij uitgenodigd om die functie te bekleden. Door nieuwe functies en vele verschuivingen, dachten ze wel dat hij geschikt zou zijn voor de fijne kunst van het becommentariëren.
“De eerste wedstrijd die ik mocht oefenen was ik een waterval aan woorden. Dat ik na 90 minuten nog kon ademen mag een wonder genoemd worden. Dat oefenen deed ik ook gewoon bij een al gespeelde wedstrijd, die gewoon teruggespoeld werd.” Het ging dus niet direct vanzelf.
‘Het stadion in is het mooiste wat er is’
Hij werkte zich omhoog, met een chaotisch debuut bij Porto - Guimaraes als gevolg. Daarna ging hij steeds vaker commentaar geven, zowel nationaal als internationaal. Dat is echter niet direct in het stadion, zoals iedereen in een romantische bui van droomt.
“Je begint gewoon letterlijk in de bezemkast, starend naar een schermpje, zo gaat dat.” In de coronatijd begon voor Van Zijtveld het echte werk: het stadion in. “Dat is natuurlijk veel mooier, wel jammer dat het in coronatijd was. Dan mag je echt veel minder.” Wedstrijden in het buitenland becommentariëren, daar moet hij voorlopig nog op wachten.
Dit seizoen heeft hij gemerkt wat hij de periode daarvoor heeft gemist, in de stadions zijn, de persruimtes bezoeken en op -soms- geïmproviseerde commentaarposities (‘Bij Dordrecht zit je letterlijk boven het dak’) zitten. “Ik ben er altijd vroeg, zo’n 3 uur van te voren. Dan eet ik wat in de persruimte en loop wat rond. Altijd bespreek je dingen met collega’s, probeer je nog iemand te interviewen én probeer je de opstelling te ontfutselen. Dat is zo makkelijk nog niet.” Het leukste vindt hij toch wel de onderlinge contacten met collega’s en spelers/trainers.
Na interviews heeft Van Zijtveld altijd nog even een onderonsje met wie hij geïnterviewd heeft. Met zijn collega’s zit hij vaak in de persruimtes, 1 steekt er voor hem bovenuit: SC Heerenveen. “Dat komt vooral door de gastvrouw van dienst, zij is zo enorm aardig en legt iedereen in de watten met heerlijke broodjes kroket en bal.”
Fascinaties in voetbal
Dat Van Zijtveld voetbalgek was, dat was al vroeg duidelijk. Als kleine Van Zijtveld keek hij videobanden van WK ’94 helemaal grijs en schreef hij, vanaf dat hij kon schrijven, wedstrijdverslagen van wedstrijden die hij op de radio beluisterde. Niet wonderlijk dus, dat hij de voetbalwereld in is gegaan. Wat wel wonderlijk is: een voetbalshirtverzameling hebben van maar liefst 'ik geloof ongeveer 670 shirts'. “En dan heb ik er ook nog een paar 100 die ik heb voor mijn webshop en om te ruilen of verhandelen”, dat is dus nog niet eens alles.
Als we naar de 2e verdieping lopen van de ruimtelijke bovenwoning staan er 3 kamers. De middelste kamer is de grootste, de slaapkamer van Van Zijtveld en zijn vrouw. De andere 2 kamers hebben een verschil qua grootte… “Ik heb het even moeten doorduwen maar de grootste kamer heb ik toch voor de shirts kunnen behouden. De baby kreeg toch de kleinere”, lacht hij.
Voordat de deur open gaat staan er al 4 grote opbergboxen vol met shirts. “Deze is volledig van FC Barcelona, de andere 3 moet ik nog een beetje uitzoeken.” De deur gaat open, en er ontpopt zich een grote verzameling. Tegelijkertijd met het binnenkomen, gaat er een airco aan om de temperatuur op juiste hoogte te houden. Direct aan de linkerkant hangen tientallen shirts klaar om in de kast gezet te worden. Een kast van 4 grote koelkasten breed, met daarbovenop nogmaals dezelfde grootte.
De vakken zijn ook enigszins gecategoriseerd. Allemaal shirts van Nederlandse clubs bij elkaar, een gehele Arsenal-collectie – want hij werd in de jaren 90 verliefd op de sierlijkheid van Henry en Bergkamp -, een categorie ‘lelijke, maar mooie shirts’, het houdt niet op. Elke verzamelaar zou hier wild van worden. Overal nog de kaartjes aan, zoals dat een voetbalshirtsverzamelaar betaamt.
Excentrieke shirts
“Hoe gekker, hoe beter, hoe ouder, hoe beter. Vanaf mijn geboortejaar 85 wordt het leuk. In het begin, voordat de hype eromheen was, heb ik ook echt heel veel waardevolle shirts voor een prikkie gehaald”, vertelt Van Zijtveld over het begin van zijn verzameling. Het begon onschuldig, door gewoon shirtjes te kopen bij wedstrijden waar hij geweest was. Of shirtjes op vakantie. “Maar net zoals dat met elke verzameling gaat, je wil meer, meer en nog eens meer.”
Van Zijtveld begon te realiseren dat shirtjes erg bijzonder kunnen zijn en wilde per se ‘1 van de lelijkste Arsenal-shirts uit de geschiedenis’ hebben. Hij vond er 1 en kwam erachter dat deze enorm veel waard was. “Ik kocht hem in een 2ehands winkel, maar daadwerkelijk is ‘ie 200 of zelfs 300 pond waard.” Van daar ging het van kwaad tot erger. En kwam hij dus zelfs tot 670 shirts.
Ondertussen handelt hij er ook in, want het is natuurlijk een gruwelijk dure hobby. “Het is ook een kick om de meest speciale shirts te vinden, dan verruil ik daar wel eens 3 shirts voor. Het gaat me nu meer om hoe gaaf ik shirts vind, dan dat ik er echt veel wil hebben.” En bijzondere shirts, dat heeft-ie zeker. Vooral in Spanje, in de lagere regionen heeft hij bizarre shirts gevonden. Wat nog bijzonderder is: hij weet éxact waar ze hangen. Als hij het over de shirts heeft, haalt hij ze zonder twijfel uit de uitpuilende rekken. Wonderbaarlijk.
“Kijk, deze shirts hebben foto’s van bonen erop, om lokale boeren te ondersteunen.” Daarna toont hij soortgelijke shirts met garnalen, broccoli en hotdogs. Hij laat ook nog een shirt zien die het torso van een man voorstelt, maar volledig getoond is in spieren en botten. Bizar. “Ik heb echt heel veel lelijke shirts, kies zelf maar welke je het lelijkst vindt.” De mooiste, dat vindt hij toch wel dat lelijke Arsenal-shirt, die bruised banana heet. Mede door het verhaal. “Wel een moeilijk keuze, laatst heb ik het shirt van het EK ’88 verkregen, helemaal vanuit Australië. Dat vond ik zelf wel bizar. Heb ik zelf 3 shirts voor teruggegeven, maar ik móést hem hebben.”
[gallery ids="2284947,2285003,2285001"]
Voetbal, werk, buitenland
In de woonkamer vertelt Van Zijtveld meer over de shirts, ook hoe het zit met Nederlandse shirts. Want in Nederland geniet geen club Van Zijtveld zijn voorkeur. “Dat moet ook wel omdat ik nu steevast Nederlands voetbal voorzie van commentaar. In Nederland wil ik altijd shirts hebben van Griekse spelers hier in Nederland.” De vrouw van Van Zijtveld is Grieks en daarom wil hij graag Griekse voetballers in Nederland promoten. Die waren er in overvloed afgelopen tijd, met Pavlidis en Giakoumakis. “Giakoumakis heb ik in het Grieks geïnterviewd, geloofde hij eerst geen snars van, maar hebben we wel gedaan. Daar heb ik wel even goed voor moeten studeren met mijn vrouw”, lacht hij af.
Om de cirkel rond te maken wat betreft de voetbalshirts is zijn meest recent gekochte shirts 1 van Arsenal. “Een shirt dat nooit uitgekomen is, kreeg ik van iemand die bij Nike werkt. Staat geen sponsor op, en het oude logo staat er nog op. Dat werd uiteindelijk vervangen, dus daar ben ik heel blij mee.” Arsenal staat nog steeds op de bucketlist van Van Zijtveld, om naar toe te gaan in het Emirates-stadion. “Ik ben daar nog nooit geweest, vooral ook omdat ik altijd in het weekend werk natuurlijk. Komend jaar ga ik daar écht wel heen. Mijn droom is om dat ook nog wel een keer voor werk te doen.”
Want Van Zijtveld heeft al aardig wat hoogtepunten meegemaakt, maar zoals hij zelf treffend zegt: “De echte hoogtepunten, die mogen wat mij betreft nog wel komen.”
)
)
)
)
)
)
)
)